Η επίδραση της χρηματοοικονομικής μόχλευσης (Financial Leverage) στην αύξηση της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων (ROE).
Οι επιχειρήσεις καθημερινά αναζητούν τρόπους να βελτιστοποιήσουν την ανάπτυξή τους και να μεγιστοποιήσουν την απόδοση των επενδύσεών τους.
Μια στρατηγική επιχειρηματική απόφαση που μπορεί να επηρεάσει τις αποδόσεις είναι η οικονομική μόχλευση, που σχετίζεται με την κεφαλαιακή διάρθρωση των εταιριών.
Η οικονομική χρηματοοικονομική μόχλευση αναφέρεται στην χρήση ξένων (π.χ δανειακών) κεφαλαίων, αντί των ιδίων κεφαλαίων, για την χρηματοδότηση μέρους των επενδύσεων ή των καθημερινών εργασιών μιας επιχείρησης. Η χρήση των δανειακών κεφαλαίων μπορεί υπό προϋποθέσεις να ενισχύσει σημαντικά τις αποδόσεις, πολύ πέρα από αυτό το επίπεδο που θα μπορούσαν να πετύχουν κάνοντας χρήση μόνο τα ίδια τους κεφάλαια.
Όμως η πολιτική χρήσης δανεισμού δεν παρουσιάζει μόνο πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα.
Τα οφέλη των δανειακών κεφαλαίων
- Φορολογικά πλεονεκτήματα.
Η χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια έχει το πλεονέκτημα ότι οι τόκοι που καταβάλει η εταιρία αποτελεί δαπάνη και εκπίπτει από τον φόρο των κερδών της.
- Το κόστος δανεισμού είναι πάντα μικρότερο από την αναμενόμενη απόδοση που επιθυμούν οι μέτοχοι.
Ετσι αν η χρήση δανεισμού έχει κόστος μικρότερο από την αναμενόμενη απόδοση της επένδυσης, τότε οι μέτοχοι απολαμβάνουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις για τα ίδια κεφάλαια που έχουν ήδη τοποθετήσει στην επιχείρηση.
- Ευκαιρίες ανάπτυξης.
Ο δανεισμός μπορεί να παρέχει στις εταιρίες τα απαιτούμενα κεφάλαια για πραγματοποίηση μεγαλύτερων επενδύσεων από αυτές που μπορεί να είναι εφικτές μόνο με χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια.
- Αυξάνεται η πειθαρχία των διευθυντών
Λόγω του γεγονότος ότι ο δανεισμός δημιουργεί δέσμευση για καταβολή τόκων και αποπληρωμής κεφαλαίου, αυξάνεται η προσοχή στην παραγωγή υψηλών ταμειακών ροών ικανές να καλύψουν τις δανειακές υποχρεώσεις.
Το κόστος των δανειακών κεφαλαίων
- Αυξάνεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας.
Η πιθανότητα χρεοκοπίας αποτελεί το ενδεχόμενο ανεπάρκειας των ταμειακών ροών να καλύψουν της δανειακές υποχρεώσεις για καταβολή τόκων και αποπληρωμής κεφαλαίων.
- Η υπερβολική χρήση δανειακών κεφαλαίων μειώνει την ευελιξία.
Όταν μια επιχείρηση δανείζεται στα όρια των δυνατοτήτων της, τότε χάνει την ευελιξία να βρει εφεδρική χρηματοδότηση όταν αντιμετωπίσει προβλήματα.
- Αυξάνεται η μεταβλητότητα και η πιθανότητα μείωσης των κερδών.
Επειδή η υποχρέωση πληρωμής τόκων δεν συνδέεται με την πραγματοποίηση κερδών (όπως συμβαίνει με τα μερίσματα), είναι πιθανόν σε περιπτώσεις μείωσης του κύκλου εργασιών να μην καλύπτουν τα λειτουργικά κέρδη τους τόκους. Έτσι η εταιρία στην περίπτωση αυτή κινδυνεύει να εμφανίσει ζημιές ή πολύ χαμηλή κερδοφορία λόγω του σταθερού κόστους των τόκων.
Συμπεράσματα
Η χρηματοοικονομική μόχλευση αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για τις επιχειρήσεις προκειμένου να επιταχύνουν την ανάπτυξη και να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις τους.
Όμως όπως είδαμε, η χρήση δανεισμού έχει πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα έναντι της χρήσης ιδίων κεφαλαίων.
Έτσι η επιχειρηματική απόφαση για ανάληψη δανεισμού, θα πρέπει να περιλαμβάνει μια αξιολόγηση μεταξύ του οφέλους των δανειακών κεφαλαίων και του αντίστοιχου κόστους, έτσι ώστε να διαπιστωθεί αν τα οριακά οφέλη υπερβαίνουν τα οριακά κόστη.
Έτσι, με την λογική αυτή προσδιορίζεται το βέλτιστο ύψος χρήσης δανειακών κεφαλαίων το οποίο μεγιστοποιεί την αξίας επιχείρησης.
Παράδειγμα οικονομικής μόχλευσης
Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τρία σενάρια κεφαλαιακής δομής που εξετάζει η εταιρία Α, με τις συνολικές ανάγκες κεφαλαίων να εκτιμώνται στα 6 εκατ.
Στο 1ο σενάριο προβλέπει χρηματοδότηση με 100% ίδια κεφάλαια των μετόχων και 0% δανεισμό. Στο 2ο και 3ο σενάριο προβλέπεται χρήση δανειακών κεφαλαίων 33,33% & 66,67% αντίστοιχα. Το επιτόκιο στο 2ο σενάριο υπολογίζεται στο 5% και στο 2ο σενάριο στο 7% λόγω του αυξημένου δείκτη δανειακής επιβάρυνσης.
Τα επιτόκια δανεισμού προβλέπεται να είναι 5% για δανεισμό 2 εκατ. και 7% στο σενάριο με 4 εκατ. δανεισμό.
Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται σε απλή μορφή τα αντίστοιχα σενάρια αποτελεσμάτων χρήσης που προβλέπονται για την επόμενη χρήση για να απεικονιστεί η επίδραση της κάθε κεφαλαιακής δομής στα κέρδη της εταιρίας.
Οι πωλήσεις τα έξοδα και τα κέρδη προ τόκων και φόρων φυσικά παραμένουν ίδια. Οι μεταβολές που παρατηρούμε είναι οι εξής:
- Στους τόκους δανείων
- Στο φόρο κερδών
Αυτό έχει ως φυσική συνέπεια την μεταβολή των καθαρών κερδών.
Τέλος στον πίνακα 3 απεικονίζεται η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων για κάθε σενάριο κεφαλαιακής δομής.
Παρατηρούμε ότι στο 1ο σενάριο όπου η χρηματοδότηση γίνεται εξ ολοκλήρου με χρήματα των μετόχων δηλαδή με ίδια κεφάλαια, η απόδοση υπολογίζεται στο 13%.
Όμως τα άλλα δύο σενάρια όπου γίνεται χρήση δανειακών κεφαλαίων, παρατηρούμε ότι όσο αυξάνεται η δανειακή επιβάρυνση, τόσο αυξάνεται και η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων.
Έτσι, ενώ με μηδενική χρήση δανεισμού η απόδοση ανέρχεται στο 13%, στο 3ο σενάριο όπου χρησιμοποιούνται 66,67% δανειακά κεφάλαια, η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων υπερδιπλασιάζεται και ανέρχεται στο 28,08%!